czwartek, 14 grudnia 2017

Proszę się częstować: "Zabieg milieu - scenariusz zajęć"

Cykl "Proszę się częstować" pomyślany jest jako zbiór inspiracji i pomysłów na zajęcia z szeroko rozumianej edukacji medialnej.
Dziś pierwsza jego odsłona dotycząca proksemiki i jej obecności w naszym życiu codziennym, a także proksemicznych wątkach jakie znaleźć możemy często w różnych tekstach kultury - m.in. w powieściach.

Na końcu posta dostępne są do pobrania (darmowo) materiały przydatne do realizacji zajęć: karty pracy dla uczniów oraz zdjęcia.






















Zabieg milieu i proksemika

Na początek kilka słów o tym czym jest proksemika:

„Zależność człowieka i wymiaru kulturowego jest jedną z tych zależności, w których zarówno człowiek jak i jego środowisko uczestniczą we wzajemnym formowaniu siebie.”

Edward T. Hall, Ukryty wymiar,  tłum. Teresa Hołówka, MUZA SA, Warszawa 2003, s.13.


Proksemika jest nauką będąca zbiorem obserwacji i teorii dotyczących posługiwania się przez człowieka przestrzenią jako szczególnym wytworem kultury, który ma charakter głównie komunikacyjny. Obszarem jej badań jest zarówno przestrzeń społeczna jak i indywidualna oraz ich postrzeganie, odczuwanie i rozumienie. Jednym z ojców proksemiki był amerykański socjolog i antropolog kultury Edward Twitchell Hall (1914-2009), autor takich pozycji jak Bezgłośny język (1959), Ukryty wymiar (1969), Poza kulturą (1976), czy Antropologia życia codziennego (1992) – wszystkie te prace stanowią dziś klasykę antropologicznej literatury naukowej.
Hall w swoich badaniach zauważył, że odbieranie informacji ze świata zewnętrznego i wysyłanie własnych komunikatów do otoczenia stanowi podstawę ludzkiego funkcjonowania i fundament, na którym człowiek buduje swoją tożsamość oraz relacje z innymi osobami, a także ze środowiskiem, w którym żyje. Do owej wymiany komunikatów dochodzi w PRZESTRZENI rozumianej jednak jako zjawisko wielopoziomowe i zależne od ludzkich receptorów zmysłów (przestrzeń wizualna, dźwiękowa, termiczna, dotykowa, węchowa, kinestetyczna). 
Spójrzmy na tę teorię uwzględniając ważną ludzką cechę, jaką jest z jednej strony skłonność człowieka do „zawłaszczania” przestrzeni i wyrażania siebie poprzez jej kształtowanie, a z drugiej uleganie otoczeniu i dopasowywanie do niego siebie. W takim ujęciu możemy sobie uświadomić, że wiele aktów komunikacyjnych jest nie tylko działaniem zamierzonym i celowym, ale równie często ma charakter na wpół świadomy lub nawet nieświadomy – co nie znaczy, że mniej istotny. Człowiek „przemawia” do innych na różne sposoby – także poprzez swoje gesty i mimikę oraz przedmioty, którymi się otacza i pomieszczenia, w których przebywa. Co więcej, owe przedmioty i pomieszczenia wpływają równocześnie na niego samego, a zatem zjawisko to ma charakter dwukierunkowy.

XIX-wieczni powieściopisarze często sięgali po „zabieg milieu” polegający na wnikliwym i szczegółowym opisie przedmiotów należących do bohatera utworu oraz pomieszczeń, w których on zwykle przebywał. Czynili to po to, by scharakteryzować daną postać i przybliżyć czytelnikowi jej osobowość; osobowość, która z jednej strony kształtowana była przez otaczającą ją przestrzeń, a z drugiej manifestowała się poprzez dobór mebli, strojów, narzędzi oraz różnych osobistych drobiazgów bohatera. Taka charakterystyka była oczywiście charakterystyką „nie wprost”, okrężną – jednak poprzez wnikliwą analizę otoczenia danej osoby można zaskakująco dużo dowiedzieć się o jej usposobieniu i temperamencie. 





Poniższy scenariusz autorstwa Joanny Rzońcy po raz pierwszy był prezentowany na blogu "Włącz się!" prowadzonym przez Centrum edukacji Obywatelskiej.

Scenariusz zajęć
Temat: Co o nas mówią nasze rzeczy? Zabieg milieu wczoraj i dziś

Cele – uczeń po zajęciach:

  • Rozumie komunikacyjny charakter funkcjonowania człowieka w przestrzeni;        
  • Zna pojęcie „zabieg milieu”, umie je wyjaśnić; 
  • Potrafi omówić pojęcie „zabieg milieu” w kontekście współczesnych zachowań w obrębie komunikacji bezpośredniej i wirtualnej 


Typ szkoły: gimnazjalna lub ponadgimnazjalna

Typ zajęć:
  • język polski (gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna) – wersja I lub II
  •  godzina wychowawcza (gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna) – wersja II
  •  edukacja medialna (gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna) – wersja I lub II
  • wiedza o kulturze (szkoła ponadgimnazjalna) – wersja II



Przebieg lekcji – wersja I (2x45 min);

1. Wstęp, 5 min
  • Nauczyciel inicjuje zajęcia pytając uczniów o ich spostrzeżenia dotyczące relacji człowieka z jego bezpośrednim otoczeniem i rzeczami, które się w tym otoczeniu znajdują. Pyta: czy są rzeczy, którymi uczniowie lubią się otaczać bardziej niż innymi? Czy mają swoje ulubione meble i pomieszczenia? W jakim otoczeniu lepiej się im pracuje a w jakim relaksuje? Z czego to może wynikać?
  •  Po wysłuchaniu kilku odpowiedzi nauczyciel prosi uczniów, by zastanowili się czy zauważyli, że otoczenie ma często wpływ na nasz nastrój - ale też, że poprzez dobór takich a nie innych przedmiotów, z których na co dzień korzystamy, komunikujemy osobom wokół nas kim i jacy jesteśmy. Prosi o podanie 2-3 przykładów.
  • Po krótkiej burzy mózgów, nauczyciel podaje uczniom temat zajęć: Co o nas mówią nasze rzeczy? Zabieg milieu wczoraj i dziś

2. Zagadnienie proksemiki; 10 min:
  • Nauczyciel zapisuje na tablicy wyraz PROKSEMIKA. Wyjaśnia uczniom pojęcie w możliwie najprostszy sposób. Może posłużyć się takim opisem:


Proksemika – nauka będąca zbiorem obserwacji i teorii dotyczących posługiwania się przez człowieka przestrzenią jako szczególnym wytworem kultury. Obszarem badań jest zarówno przestrzeń społeczna jak i indywidualna oraz ich postrzeganie, odczuwanie i rozumienie.
  •  Nauczyciel może również przy omawianiu zagadnienia wykorzystać prezentację:




 3. „Zabieg milieu” – praca z materiałami źródłowymi w formie tekstu literackiego (fragmenty „Lalki” Bolesława Prusa – patrz: karta ćwiczeń); 30 min:
  • Następnie nauczyciel zapisuje na tablicy pojęcie „zabieg milieu” – jeśli w sali są uczniowie uczący się języka francuskiego, nauczyciel może poprosić ich, by spróbowali przetłumaczyć na język polski słowo „milieu” (środowisko, otoczenie). Nauczyciel wyjaśnia czym w literaturze jest „zabieg milieu”. Może skorzystać z następującej definicji:


Zabieg milieu - wnikliwy i szczegółowy opis przedmiotów należących do bohatera utworu (najczęściej powieści) oraz pomieszczeń, w których on zwykle przebywał. Zabieg ten pisarze stosowali w celu scharakteryzowania danej postaci i przybliżenia czytelnikowi jej osobowości.
  • Teraz nauczyciel rozdaje uczniom fragmenty „Lalki” Bolesława Prusa opisujące pokój Ignacego Rzeckiego i mieszkanie Tomasza Łęckiego oraz karty pracy z zadaniem pierwszym. Uczniowie powinni otrzymać po jednym egzemplarzu materiałów na ławkę.
  • Pierwszą tabelę na karcie ćwiczeń uczniowie wypełniają razem z nauczycielem (analiza opisu pokoju Rzeckiego). Nauczyciel tłumaczy klasie czemu służyły opisy poszczególnych obiektów we fragmencie i jak można je zinterpretować w kontekście osobowości i statusu społecznego bohatera.
  • Następnie uczniowie parami uzupełniają tabelę dotyczącą opisu mieszkania Tomasza Łęckiego. Po tej części zajęć następuje przerwa międzylekcyjna.


4. Współczesny „zabieg milieu” – praca z materiałami źródłowymi w formie fotografii; 35 min:
  •    Po przerwie nauczyciel prosi wybraną parę uczniów, by odczytali wypełnioną przez siebie tabelę. Reszta klasy ma możliwość skonfrontowania swoich odpowiedzi z odpowiedziami kolegów. Nauczyciel moderuje tę krótką dyskusję.
  •    Teraz nauczyciel proponuje klasie inną, uwspółcześnioną formę „zabiegu milieu”: mówi uczniom, że będą „odczytywać” informacje o kilku anonimowych osobach ze zdjęć przedmiotów osobistych, które noszą ze sobą na co dzień w torebkach i plecakach.
  •   Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup rozdając im drugą część karty pracy oraz udostępniając każdej z grup zdjęcia stanowiące załącznik do niniejszego scenariusza zajęć – może w tym celu rozdać wydruki zdjęć albo udostępnić fotografie w inny sposób (wyświetlić zdjęcia na ogólnodostępnym ekranie, umożliwić uczniom skorzystanie z ich sprzętu elektronicznego, na którym będą mogli wyświetlić zdjęcia – smartfony, tablety itp.). Każda grupa ma dostęp do wszystkich 5 zdjęć.
  •      Uczniowie wypełniają tabelę.
  •    Następnie nauczyciel prosi, by każda z grup zaprezentowała swoją interpretację jednej fotografii (każda grupa innej). Uczniowie konfrontują wspólnie swoje odpowiedzi.


5. Podsumowanie i zadanie domowe; 10 min:
  • Nauczyciel pyta teraz uczniów w jakim jeszcze obszarze można dokonać w dzisiejszych czasach zabiegu milieu – stara się przy tym nakierować skojarzenia uczniów w stronę świata wirtualnego i zjawiska portali społecznościowych. Po krótkiej rozmowie zadaje uczniom zadanie domowe:


Przeanalizuj profil społecznościowy swój lub znanej Ci osoby pod kątem zamieszczonych w nich „rzeczy” (zdjęć, filmików, odnośników, wpisów i komentarzy, polubień itd.). Jak na ich podstawie może być odbierana przez innych osoba właściciela profilu? Co o nim mogą mówić owe „rzeczy”? Swoje spostrzeżenia zapisz w zeszycie. Nie podawaj tożsamości właściciela analizowanego przez Ciebie profilu.





Przebieg lekcji – wersja II (45 min);

1. Wstęp, 5 min:
  • Nauczyciel inicjuje zajęcia pytając uczniów o ich spostrzeżenia dotyczące relacji człowieka z jego bezpośrednim otoczeniem i rzeczami, które się w tym otoczeniu znajdują. Pyta: czy są rzeczy, którymi uczniowie lubią się otaczać bardziej niż innymi? Czy mają swoje ulubione meble i pomieszczenia? W jakim otoczeniu lepiej się im pracuje a w jakim relaksuje? Z czego to może wynikać?
  • Po wysłuchaniu kilku odpowiedzi nauczyciel prosi uczniów, by zastanowili się czy zauważyli, że otoczenie ma często wpływ na nasz nastrój - ale też, że poprzez dobór takich a nie innych przedmiotów, z których na co dzień korzystamy, komunikujemy osobom wokół nas kim i jacy jesteśmy. Prosi o podanie 2-3 przykładów.
  • Po krótkiej burzy mózgów, nauczyciel podaje uczniom temat zajęć: Co o nas mówią nasze rzeczy? Zabieg milieu wczoraj i dziś


2. Współczesny „zabieg milieu” – praca z materiałami źródłowymi w formie fotografii; 30 min:
  • Następnie nauczyciel zapisuje na tablicy pojęcie „zabieg milieu” – jeśli w sali są uczniowie uczący się języka francuskiego, nauczyciel może poprosić ich, by spróbowali przetłumaczyć na język polski słowo „milieu” (środowisko, otoczenie). Nauczyciel wyjaśnia czym w literaturze jest „zabieg milieu”. Może skorzystać z następującej definicji:

Zabieg milieu - wnikliwy i szczegółowy opis przedmiotów należących do bohatera utworu (najczęściej powieści) oraz pomieszczeń, w których on zwykle przebywał. Zabieg ten pisarze stosowali w celu scharakteryzowania danej postaci i przybliżenia czytelnikowi jej osobowości.

  • Teraz nauczyciel proponuje klasie inną, uwspółcześnioną formę „zabiegu milieu”: mówi uczniom, że będą „odczytywać” informacje o kilku anonimowych osobach ze zdjęć przedmiotów osobistych, które noszą ze sobą na co dzień w torebkach i plecakach.
  • Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup rozdając im drugą część karty pracy oraz udostępniając każdej z grup zdjęcia stanowiące załącznik do niniejszego scenariusza zajęć – może w tym celu rozdać wydruki zdjęć albo udostępnić fotografie w inny sposób (wyświetlić zdjęcia na ogólnodostępnym ekranie, umożliwić uczniom skorzystanie z ich sprzętu elektronicznego, na którym będą mogli wyświetlić zdjęcia – smartfony, tablety itp.). Każda grupa ma dostęp do wszystkich 5 zdjęć.
  • Uczniowie wypełniają tabelę.
  • Następnie nauczyciel prosi, by każda z grup zaprezentowała swoją interpretację jednej fotografii (każda grupa innej). Uczniowie konfrontują wspólnie swoje odpowiedzi.


3. Podsumowanie i zadanie domowe; 10 min:
  • Nauczyciel pyta teraz uczniów w jakim jeszcze obszarze można dokonać w dzisiejszych czasach zabiegu milieu – stara się przy tym nakierować skojarzenia uczniów w stronę świata wirtualnego i zjawiska portali społecznościowych. Po krótkiej rozmowie zadaje uczniom zadanie domowe:

Przeanalizuj profil społecznościowy swój lub znanej Ci osoby pod kątem zamieszczonych w nich „rzeczy” (zdjęć, filmików, odnośników, wpisów i komentarzy, polubień itd.). Jak na ich podstawie może być odbierana przez innych osoba właściciela profilu? Co o nim mogą mówić owe „rzeczy”? Swoje spostrzeżenia zapisz w zeszycie. Nie podawaj tożsamości właściciela analizowanego przez Ciebie profilu.


MATERIAŁY DO POBRANIA:


Zdjęcia:





sobota, 9 grudnia 2017

To ci się przyda! "Gry wideo w środowisku rodzinnym"




Nareszcie jest! - kompetentna i wieloaspektowa analiza funkcjonowania gier cyfrowych
w rodzinie. "Gry wideo w środowisku rodzinnym" Damiana Gałuszki to lektura obowiązkowa przede wszystkim dla rodziców i nauczycieli, ale także dla twórców gier
i samych graczy, którzy nie chcą być tylko biernymi konsumentami.

Warto zwrócić uwagę na osobę autora. Damian Gałuszka to młody badacz, który łączy w swojej pracy perspektywę gracza i naukowca. Jest nam bardzo miło, że znaliśmy go jeszcze zanim rozpoczął on swoją karierę jednego z ważniejszych dziś polskich specjalistów od gier cyfrowych w ujęciu socjologicznym - pan Damian jeszcze jako student uczestniczył w pierwszej edycji warsztatów "Za(dia)loguj się!"

Książka "Gry wideo w środowisku rodzinnym" ukazała się nakładem wydawnictwa Libron. Jest oczywiście dostępna w wersji papierowej (świetny pomysł na prezent na zbliżające się Święta) a wersja elektroniczna (darmowa!) dostępna jest TUTAJ.

czwartek, 30 listopada 2017

"Za(dia)loguj się" zmienia swoje oblicze!




ZA(DIA)LOGUJ SIĘ od roku 2017/2018 zmieniło nieco swoją formułę. W tym sezonie  działamy głównie online promując idee szeroko pojętej edukacji medialnej rozumianej jako "wychowanie do mediów" - i to będą działania nakierowane na zewnątrz, czyli nasza obecność w sieci w ramach niniejszego bloga.

Warto jednak wspomnieć, że ZA(DIA)LOGUJ SIĘ ma też swoje drugie oblicze, skierowane do wewnątrz, a obejmujące lokalne przedsięwzięcie realizowania przedmiotu uzupełniającego "edukacja medialna" w tzw. klasach medialnych IV Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie. Na blogu na pewno pojawiać się będą opisy dobrych praktyk, które udaje się nam wypracować przy realizacji tego autorskiego programu szkolnego.

Co dwa tygodnie postaramy się przygotować dla Was porcję przydatnych informacji, małych inspiracji, ciekawostek oraz dobrych praktyk z zakresu edukacji medialnej. Już niedługo ruszą cykle "Proszę się częstować", "Warto wiedzieć", "To ci się przyda!", "Słowniczek medialny" i wiele innych.

Zapraszamy do odwiedzania strony :)

sobota, 4 listopada 2017

Relacja z ostatniego spotkania "Za(dia)loguj się!"

Lepiej późno niż wcale!

Nasze ostatnie spotkanie w ramach warsztatów miało miejsce jeszcze przed wakacjami a relacji dotychczas nie było. Zatem najwyższy czas to nadrobić.

Przedwakacyjne warsztaty poświęcone były grywalizacji (gamifikacji, gryfikacji) jako metody pracy z różnymi grupami wiekowymi. Przyglądaliśmy się blaskom i cieniom tej metody. 




środa, 12 kwietnia 2017

czwartek, 30 marca 2017

Grywalizacja w edukacji - ostatnie w sezonie warsztaty "Za(dia)loguj się!"

Ostatnie w tym sezonie spotkanie w ramach inicjatywy "Za(dia)loguj się" odbędzie się w poniedziałek 10 kwietnia 2017 w godzinach 16.00-18.00. 
Widzimy się w stałym miejscu, czyli w ARTETECE Wojewódzkiej Biblioteki w Krakowie.

Tym razem rozmawiać będziemy o problemie wykorzystania grywalizacji w edukacji.



wtorek, 7 marca 2017

Warsztaty myślografii - fotorelacja

Wiele osób nie lubi poniedziałków - z wiadomych przyczyn. Jednak ci, którzy w poniedziałkowe popołudnie 27 lutego 2017 r. zdecydowali się zaglądnąć do ARTETEKI WBP, na pewno spędzili czas przyjemnie zdobywając dodatkowo przydatne umiejętności.

Drugie spotkanie "Za(dia)loguj się" miało charakter warsztatów myślenia wizualnego. Po krótkim wstępie teoretycznym (patrz prezentacja poniżej) uczestnicy poświęcili się całkowicie działaniom  praktycznym (patrz zdjęcia jeszcze bardziej poniżej). 












poniedziałek, 30 stycznia 2017

Warsztaty myślenia wizualnego

Mamy już termin kolejnego spotkania w ramach warsztatów "Za(dia)loguj się"  :)

Spotykamy się oczywiście w ARTETECE Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie przy ul. Rajskiej 12 (wejście od ul. Szujskiego).

Termin: 27 lutego 2017 r. w godz. 16.00-18.00.

Nasze drugie spotkanie w całości poświęcone będzie zagadnieniu MYŚLENIA WIZUALNEGO.

Po krótkim wstępie nastąpi część warsztatowa - prosimy więc zaopatrzyć się w 2-3 pisaki (w tym najlepiej przynajmniej jeden czarny i jeden szary). Papier zapewni prowadząca :)


Zapraszamy!

Post Ads (Documentation Required)

Author Info (Documentation Required)